การเปลี่ยนแปลงและการคงอยู่ทางความเชื่อและพิธีกรรมของกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยง ตำบลสะเมิงใต้ อำเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่

Abstract

งานวิจัยเรื่อง การเปลี่ยนแปลงความเชื่อและพิธีกรรมของกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยงในตำบลสะเมิงใต้ อำเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่ เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้ระเบียบวิจัยทางด้านมานุษยวิทยา(Anthropology) โดยมีวัตถุประสงค์คือ 1. เพื่อศึกษาความเชื่อและพิธีกรรมของกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยง 2. เพื่อศึกษาการเปลี่ยนแปลงและการคงอยู่ทางความเชื่อและพิธีกรรมของกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยง ข้อมูลที่ได้จากการศึกษามาจากเอกสาร การสัมภาษณ์ ทั้งนี้จะเสนอผลการวิจัยแบบพรรณนาวิเคราะห์ผลการศึกษา จุดประสงค์ที่ 1. ศึกษาความเชื่อและพิธีกรรมของกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยง พบว่า กลุ่มชาติพันธ์กะเหรี่ยงมีความเชื่อและประกอบพิธีกรรมมี 2 รูปแบบ คือ 1) พิธีเอ๊าะบก๊ะเป็นพิธีกรรมปิดที่บุคคลภายนอกไม่สามารถเข้าร่วมได้รวมทั้งลูกเขยและสะใภ้ซึ่งเป็นการสืบทอดของฝ่ายหญิง 2) พิธีกรรมเปิดเป็นพิธีกรรมที่บุคคลภายนอกสามารถเข้าร่วมกิจกรรมได้ เช่น พิธีผูกข้อมือ พิธีเลี้ยงผีฝาย พิธีเลี้ยงผีไร่ เป็นต้น ความเชื่อและพิธีกรรมมีส่วนประกอบที่สำคัญ คือ เหล้า ไก่ หมู ที่ใช้ประกอบการเลี้ยงผีต่าง ๆ ยกเว้นพิธีเอ๊าะบก๊ะและเลี้ยงผีไฟที่ไม่มีเหล้า ความเชื่อเหล่านี้ยังคงดำเนินตามวิถีการดำรงชีวิตของกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยงที่ยังนับถือผีอย่างเหนียวแน่น 2. เพื่อศึกษาการเปลี่ยนแปลงและการคงอยู่ทางความเชื่อและพิธีกรรมของกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยง พบว่า กลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยงที่เปลี่ยนการนับถือศาสนาจากการนับถือผีเป็นการนับถือศาสนาพุทธและศาสนาคริสต์ ทำให้พิธีกรรมต่าง ๆ ได้ล้มเลิกไปบางพิธีเนื่องจากพิธีกรรมเหล่านี้ขัดกับคำสอนของศาสนารวมทั้งปัจจัยอย่างอื่น เช่น การศึกษา การทำงานที่อาจทำให้พิธีกรรมได้ค่อยสูญหายไป สำหรับการคงอยู่ทางความเชื่อและพิธีกรรมของกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยงคือการแต่งงาน การแต่งงาน ผู้หญิงกะเหรี่ยงจะต้องเป็นผู้ที่สู่ขอผู้ชาย ซึ่งสินสอดที่มาขอฝ่ายชายคือ หมู ดังนั้นผู้หญิงกะเหรี่ยงจึงต้องเลี้ยงหมูไว้เพื่องานแต่งงาน นอกจากนั้นการแต่งงานข้ามศาสนาขึ้นอยู่กับข้อตกลงเบื้องต้นว่าการจัดงานจะจัดแบบใด