การพัฒนาระบบจัดการองค์ความรู้ดนตรีพื้นบ้านมังคละในพื้นที่ ภาคเหนือตอนล่าง เพื่อการส่งเสริมและเผยแพร่ศิลปวัฒนธรรมไทย โดยใช้ออนโทโลยีและวิกิพีเดียเชิงความหมาย

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงคเพื่อหารูปแบบฐานความรูออนโทโลยีเรื่องดนตรีพื้นบานมังคละในพื้นที่ภาคเหนือตอนลาง จากปราชญและผูเชี่ยวชาญ โดยใชเทคนิคการรวบรวมขอมูลแบบสรางเครือขายสโนวบอล และนำมาพัฒนาระบบจัดการ องคความรูดนตรีพื้นบานมังคละโดยใชออนโทโลยีและวิกิพีเดียเชิงความหมาย เพื่อใหประชาชนและนักเรียนในรายวิชา หลักสูตรทองถิ่นไดเขาถึงองคความรูผานเครือขายอินเทอรเน็ต จากนั้นจะทำการประเมินความพึงพอใจผูใชที่มีตอระบบจัดการ องคความรูดนตรีพื้นบานมังคละ ซึ่งผลจากการดำเนินงานวิจัยและพัฒนาในครั้งนี้ สามารถสรุปสาระความรูที่คนพบ ไดแก 1) การหารูปแบบฐานความรูออนโทโลยีเรื่องดนตรีพื้นบานมังคละในพื้นที่ภาคเหนือตอนลาง จากปราชญผูเชี่ยวชาญและ ครูผูคุมวงดนตรี ที่มีประสบการณไมต่ำกวา 10 ป จำนวน 5 คน โดยใชเทคนิคการรวบรวมองคความรูแบบสรางเครือขาย สโนวบอล และทำการยืนยันความจำเปนของรายการองคความรูกับปราชญผูเชี่ยวชาญ ครูผูคุมวงดนตรี และนักเรียนที่เรียน ในหลักสูตรทองถิ่นในพื้นที่ภาคเหนือตอนลาง ที่ทำการเลือกแบบเจาะจงจำนวนทั้งสิ้น 52 คน แลวนำขอมูลมาแปลผลโดยใช คารอยละ ซึ่งพบวา สาระความรูที่ควรนำเสนอในฐานความรูจำแนกได 5 ดาน ไดแก ดานประวัติความเปนมา ดานเอกลักษณ เฉพาะตนในการละเลน ดานพิธีกรรมการไหวครู ดานคติความเชื่อ และดานรูปแบบการสรางเครือขายระหวางวงดนตรี และ รายละเอียดเนื้อหาของแตละประเด็นความรูทั้ง 5 ดานในภาพรวม กลุมตัวอยางมีความคิดเห็นวามีความจำเปนที่จะนำเสนอ ผานระบบจัดการฐานความรูอยูในระดับมากและมากที่สุด จากนั้นผูวิจัยนำผลสรุปความตองการและความจำเปนของรายการ องคความรูการละเลนดนตรีพื้นบานมังคละของผูใช มาสรางฐานความรูออนโทโลยีดวยโปรแกรม Hozo เพื่อสรางความสัมพันธ ของโหนดขอมูล ไดจำนวนทั้งสิ้น 51 โหนด จำแนกไดเปน 5 ระดับชั้นขอมูล และตรวจทานความถูกตองของโครงสราง ฐานความรูออนโทโลยีตามกฎ RDFs จากผูเชี่ยวชาญกลุมที่ใชรวบรวมองคความรูขางตน พบวา โครงสรางฐานความรูออนโทโลยี ที่สรางขึ้นมีความถูกตองรอยละ 99 2) การพัฒนาระบบจัดการองคความรูดนตรีพื้นบานมังคละโดยใชออนโทโลยีและวิกิพีเดีย เชิงความหมาย โดยใชภาษา PHP5 และไลบารี่ RAP API for PHP เปนสวนชวยติดตอเว็บวิกิพีเดียกับฐานความรูออนโทโลยี ดนตรีพื้นบานมังคละตามหลักการเชิงวัตถุ พบวาฟงกชันการทำงานของระบบจัดการองคความรูที่สอดคลองกับความตองการ ของผูใชที่ไดพัฒนาขึ้นประกอบดวย 4 สวน ไดแก สวนนำเขาโครงสรางออนโทโลยี สวนจัดการโครงสรางโหนดบนออนโทโลยี ใหเปนภาษาไทย สวนแมแบบกรอกและแสดงองคความรูบนวิกิพีเดียเชิงความหมาย และสวนกำหนดคำสั่งอินไลนคิวรี่ เพื่อรองรับการใหบริการสืบคนขอมูลเชิงความหมาย และ 3) การประเมินความพึงพอใจของผูใชที่มีตอระบบจัดการองคความรู ดนตรีพื้นบานมังคละ แลวนำขอมูลที่รวบรวมไดมาแปลผลดวยคารอยละ พบวาผูใชที่ทำการเลือกแบบเจาะจงในสถานะ ผูจัดการขอมูลและผูใชทั่วไปจำนวนทั้งสิ้น 100 คน มีความคิดเห็นวาประสิทธิภาพการทำงานของระบบในภาพรวมทั้ง 5 ดาน อยูในระดับดี