ความสัมพันธ์ของความหลากหลายทางชีวภาพ และภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อการอนุรักษ์การปลูกชาเมี่ยง ในพื้นที่ หมู่บ้านพระบาทสี่รอย ตำบลสะลวง อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่

Abstract

การศึกษาความสัมพันธ์ของความหลากหลายทางชีวภาพ และภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อการอนุรักษ์การปลูกชาเมี่ยง ดำเนินการระหว่างเดือน มกราคม 2561 ถึงธันวาคม 2651 ในพื้นที่ป่าเมี่ยง ในพื้นที่ หมู่บ้านพระบาทสี่รอย ตำบลสะลวง อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่ ในแปลงจำนวน 3 แหล่ง แหล่งน้ำนิ่ง 3 แหล่ง และลำน้ำไหล 2 แหล่ง พบไลเคน 20 วงศ์ (Family) 32 สกุล (Genus) จากตัวอย่างทั้งหมด 573 ตัวอย่าง โดยการเจริญของไลเคนส์ขึ้นอยู่กับต้นไม้ในป่าเมี่ยงและเส้นรอบวงของต้นไม้เป็นปัจจัยที่สำคัญ ค่าดัชนีความหลากหลาย ดัชนีความสม่ำเสมอ และดัชนีความชุกชุม ทั้ง 3 บริเวณ ซึ่งมีค่าที่แตกต่างกันเนื่องจากปัจจัย ความชื้นสัมพัทธ์, ปริมาณความเข้มแสง และความสูงจากระดับน้ำทะเล ส่วนแหล่งน้ำไหลพบเป็นลักษณะการกระจายตัวปากติที่บริเวณปลายลำน้ำมีดัชนีความหลากหลายทางชีวภาพและความมากชนิดสูงกว่าจุดเก็บต้นน้ำในป่าทึบ ซึ่งพบชนิดไดอะตอมพื้นท้องน้ำที่สามารถบ่งบอกคุณภาพน้ำที่มีสารอาหารต่ำคุณภาพน้ำอยู่ในเกณฑ์ดี ส่วนในจุดเก็บกลางน้ำและปลายน้ำพบชนิดไดอะตอมพื้นท้องน้ำที่มีความทนทานสูงและพบในน้ำที่มีสารอาหารสูง ในส่วนของแหล่งน้ำนิ่ง พบว่าดัชนีความหลากหลายของแพลงก์ตอนพืชสูงที่สุดในกลางฤดูฝน เดือนตุลาคม มีค่าเท่ากับ 2.78 ซึ่งแสดงให้เห็นว่าในช่วงดังกล่าวมีลักษณะทางกายภาพ เคมี และชีวภาพของน้ำที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของแพลงก์ตอนพืช พบแพลงก์ตอนพืช 5 ชนิดที่สามารถใช้เป็นดัชนีตัวบ่งชีคุณภาพน้ำได้ ได้แก่ Gyrozygma sp. มีความสัมพันธ์เชิงลบกับค่า DO, Pediastrum sp. มีความสัมพันธ์เชิงบวกกับอุณหภูมิอากาศและอุณหภูมิน้ำDinobryon sertularia Ehrenberg มีความสัมพันธ์เชิงลบกับค่าความขุ่นของน้ำ Cylindrospermopsis sp. มีความสัมพันธ์เชิงบวกกับปริมาณแบคทีเรียโคลิฟอร์ม และ Trachelomonas volvocinopsis Swirenko มีสัมพันธ์เชิงลบกับปริมาณแอมโมเนีย-ไนโตรเจน ผลการเปรียบเทียบกับมาตรฐานคุณภาพน้ำผิวดิน คุณภาพน้ำในแหล่งน้ำจัดอยู่ในระดับคุณภาพน้ำปานกลางถึงค่อนข้างดี และจัดอยู่ในคุณภาพน้ำปานกลางถึงค่อยข้างดีตามคุณภาพน้ำตามระดับสารอาหาร