แนวทางการจัดการทรัพยากรน้ำโดยชุมชนท้องถิ่นบนฐานแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง และภูมิปัญญาท้องถิ่น: กรณีศึกษาพื้นที่ต้นน้ำอำเภอกัลยาณิวัฒนา

Abstract

การศึกษาแนวทางการจัดการทรัพยากรน้ำโดยชุมชนท้องถิ่น บนฐานแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง และภูมิปัญญาท้องถิ่นในพื้นที่ต้นน้ำแม่เจ่ม อำเภอกัลยาณิวัฒนา จังหวัดเชียงใหม่ เป็นการวิจัยแบบมีส่วนร่วมเชิงปฏิบัติการในพื้นที่โดยศึกษาข้อมูล สถานการณ์การจัดการน้ำ จากชุมชนและผู้เกี่ยวข้อง รวมถึงสภาพปัญหาและการแก้ไข ที่ใช้ฐานการจัดการด้วยภูมิปัญญาท้องถิ่น และแนวคิดของเศรษฐกิจพอเพียง กระบวนการวิจัยใช้แบบสังเกต และแบบสัมภาษณ์ ที่กำหนดกลุ่มตัวอย่างและแหล่งข้อมูล เป็นกลุ่มชาวบ้าน ผู้นำชุมชน ผู้บริหารท้องถิ่น และบุคลากรในสถาบันการศึกษาในท้องถิ่น ผลการวิจัยพบว่า ปัญหาของแหล่งน้ำในพื้นที่ต้นน้ำแม่แจ่มแยกเป็น 2 ส่วน คือ ปัญหาด้านคุณภาพและปัญหาด้านปริมาณของทรัพยากรน้ำในพื้นที่ต้นน้ำแม่แจ่มตอนบน บริบทด้านความรู้ความเข้าใจของประชาชนในพื้นที่มีความรู้อยู่ในระดับปานกลางถึงมาก โดยเฉพาะผู้ที่มีส่วนได้ส่วนเสียกับการใช้น้ำ บริบทด้านการมีส่วนร่วมของประชาชนในการแก้ไขปัญหาทรัพยากรน้ำ พบว่าด้านการมีส่วนร่วมในการค้นหาปัญหาและการการอนุรักษ์แม่น้ำแม่แจ่ม มีการปฏิบัติอยู่ในระดับปานกลางถึงมาก โดยชุมชนมีความร่วมมือกันภายในและภายนอกชุมชน สมาชิกชุมชนมีส่วนร่วมในการวางแผนพัฒนาท้องถิ่นในการอนุรักษ์แม่น้ำแม่แจ่มเป็นแผนปฏิบัติการรายปี และการมีส่วนร่วมอย่างต่อเนื่อง