การใช้สารสกัดจากพืชสมุนไพรพื้นบ้านควบคุมเชื้อรา ก่อโรคแอนแทรคโนสในพริกหวานของเกษตรกร ตำบลโป่งแยง อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่

Abstract

การศึกษาวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประยุกต์ใช้สารสกัดจากพืชสมุนไพรพื้นบ้านในการควบคุมเชื้อราก่อโรคแอนแทรคโนสในพริกหวานของเกษตรกรตำบลโป่งแยง อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ เพื่อเป็นแนวทางในการลดการใช้สารเคมีในชุมชน โดยมีการศึกษาวิจัย 2ลักษณะ ได้แก่ การศึกษาข้อมูลพื้นฐานและสภาพการณ์การปลูกพริกหวานของเกษตรกรตำบลโป่งแยง และการค้นหาพืชสมุนไพรพื้นบ้านท้องถิ่นและทดสอบประสิทธิภาพการควบคุมเชื้อราก่อโรคแอนแทรคโนสในพริกหวาน ซึ่งพบว่าตำบลโป่งแยงเป็นแหล่งเกษตรกรรมพืชเศรษฐกิจ พริกหวานที่สำคัญแห่งหนึ่งของเชียงใหม่ โดยใช้ระบบการปลูกแบบไม่ใช้ดิน (hydropronic) ต้นพริกจะปลูกโดยใช้วัสดุปลูกในถุงพลาสติก มีการให้น้ำและ ปุ๋ยที่เป็นธาตุอาหารกับพริกหวานในรูปแบบสารละลายด้วยระบบน้ำหยด ปัญหาการแพร่ระบาดของโรคและแมลงศัตรูพืชเป็นปัญหาที่สำคัญทำให้ผลผลิตตกต่ำและคุณภาพไม่เป็นไปตามเกณฑ์ที่ต้องการ โดยส่วนใหญ่ความเสียหายของผลผลลิตพริกหวานมีสาเหตุมาเชื้อจุลินทรีย์ในกลุ่มเชื้อราแอนแทรคโนส ซึ่งเกษตรกรมีการควบคุมโดยการฉีดพ่นยาและสารเคมีกลุ่มคาร์บอกซิน แมนโคเซบ หรือแคปแทน สำหรับการศึกษาพืชสมุนไพรจำนวน 4 ชนิด ที่มีศักยภาพในการยับยั้งการเจริญของเชื้อรา Collecttotrichum capsici ที่ก่อโรคแอนแทรคโนสพริกหวาน ได้แก่ สารสกัดจากฝักส้มป่อย ใบยาสูบ พลูคาว และสาบเสือ พบว่าสารสกัดทุกชนิดมีฤทธิ์ในการยับยั้งการเจริญของเส้นใย และการงอกของสปอร์ของเชื้อราดังกล่าว โดยมีประสิทธิภาพเรียงตามลำดับจากมากไปน้อย คือ ส้มป่อย สาบเสือ พลูคาว และยาสูบ สำหรับการยับยั้งการเจริญของเส้นใย และ ส้มป่อย ยาสูบ สาบเสือ และพลูคาว สำหรับการยับยั้งการงอกของสปอร์ เมื่อนำสารสกัดจากส้มป่อย และสาบเสือมาทดสอบการควบคุมการเจริญของเชื้อราระยะเมล็ด ต้นกล้า และผลพริกสด พบว่า ส้มป่อยและยาสูบมีผลในการควบคุมการเจริญของเชื้อเมื่อเทียบกับชุดควบคุมในทุกระยะของการทดลอง ส่วนการฉีดพ่นสารสกัดบนต้นพริกในสภาพแปลงปลูกของเกษตรกรนั้น พบว่าต้นพืชให้ผลผลิตเฉลี่ยต่อต้นไม่แตกต่างกัน แต่พืชที่ได้รับการฉีดพ่นด้วย 2% สาบเสือ และ 40 มก/มล มีความสูงเพิ่มขึ้นจากชุดควบคุม และไม่พบการเกิดโรคในพืชตลอดระยะเวลาที่ทำการทดลอง